Les Sages-Femmes contre les Flammes

“We are the granddaughters of the witches you weren’t able to burn”

Wat een heerlijke zin! Kort en krachtig, en tegelijkertijd onnoemelijk veelzeggend. Zo’n zin waarbij het woord Touché elke keer spontaan bij me opkomt, gevolgd door een warme gloed van ‘vurige’ trots. 

Als vroedvrouw heb ik me altijd enorm aangesproken gevoeld telkens deze zin voorbij flitste. Op zich is dat niet zo heel raar, wetende dat de furie van de heksenjacht zich voornamelijk op wijze vrouwen oftewel sages femmes richtte. En laat dit laatste nu toevallig ook het Franse woord voor vroedvrouw zijn. Vroedvrouwen dragen al generaties lang kennis over in verband met de geneeskrachtige werking van planten en kruiden én de natuurlijke werking van het menselijk lichaam, zelfs op gebieden waar de reguliere geneeskunde nog lang niet zover stond. Want eerlijk, wat wist men eigenlijk over het vrouwenlichaam, behalve dat het onrein was tijdens een bepaald deel van de maand? 

“Wanneer een vrouw de bloedvloeiing van haar lichaam heeft, dan zal zij zeven dagen onrein blijven, en ieder die haar aanraakt zal onrein zijn tot de avond. 

Indien een man bij haar ligt zal haar onreinheid op hem komen, en ook hij zal zeven dagen onrein zijn. 

En indien zij van haar vloed rein is geworden, dan zal zij nog zeven dagen tellen en daarna zal zij rein zijn.” 

(Lev 15: 19-28)   

Dit was wat men wist over de vrouw uit het Woord van God. Het klinkt zeer on-feministisch, maar wetenschappelijk zijn deze richtlijnen van God eigenlijk perfect te verklaren. Een vrouw is namelijk niet enkel ritueel onzuiver omdat zij lichaamsvloeistoffen verliest, maar ze verliest eveneens een mogelijk beginnend leven. Verder is zij de eerste week na haar menstruatie ook nog niet vruchtbaar, dus is het niet zo raar dat er nog een ‘pauze’ van zeven dagen wordt ingelast. Ze wordt dan weer rein op het moment dat ze vruchtbaar is. 

Ik denk niet dat we hieruit moeten concluderen dat God niets wil weten van het vrouwelijk seksueel genot, want we zijn nu eenmaal zo geschapen dat we genot kúnnen ervaren.  

Maar ik geloof wel dat in de eeuwen of culturen waarin vrouwen enkel werden gezien als wandelende baarmoeders, deze richtlijnen een zekere rust konden bieden. Zo konden ze tijdens deze (soms) pijnlijke periode eventjes ontsnappen aan de eisen van de man. 

En wilden man en vrouw toch één worden, tja .. dan waren ze gewoon gezellig samen onrein ;-).

Maar nu ik dwaal af (blijkbaar gebeurt dat dus niet enkel bij mannen wanneer het gaat over de vrouwelijke natuur). Ook vroedvrouwen zijn vol lof over de adembenemende wijze waarop nieuw leven tot stand komt. 

En waar we vandaag kunnen teruggrijpen naar wetenschappelijk onderbouwde studies, maakten de vroedvrouwen van oudsher graag gebruik van een zeker intuïtief ‘weten’ waar menig man jaloers op was. Maar wat de boer niet kent, dat eet hij niet. En er waren nu eenmaal nogal wat boeren…

Het label ‘hekserij’ liet dan ook niet lang op zich wachten. 

Ook mensen die geloofden in de Oude Natuurreligie beschouwden de periode van de menstruatie als een tijd van inkeer, introspectie en verstilling. Vrouwen gaven hun bloed aan de aarde om haar vruchtbaar te maken. 

Maar wat als de oogst mislukte? Wat als de koeien plots dood neervielen in de wei? Wat als een baby overleed tijdens de geboorte? Wat als er afwijkingen waren bij de pasgeborene? 

Ziekte en dood werden ontegensprekelijk beschouwd als het werk van de duivel. 

En wie was beter bekend met de duivelse duisternis dan diegenen die er hun kennis haalden? Juist ja, de vroedvrouwen.

Zo werden ze eeuwenlang de zondebok van de maatschappij, en onnoemelijk veel levens van onschuldige vrouwen werden letterlijk verteerd door het eeuwige vuur.

Maar is dat vandaag de dag eigenlijk zo heel anders? 

In mijn vorige blog (Lees: Kracht van een Thuisbevalling) maakte ik reeds duidelijk dat als er iets misgaat tijdens het geboorteproces, nog steeds vaak met het vingertje naar de vroedvrouw wordt gewezen. 

Het grote verschil is echter dat vrouwen nu niet meer standaard het label ‘heks’ krijgen wanneer ze werken met geneeskrachtige planten, kruiden of andere alternatieve geneeswijzen. Integendeel, op dit moment noemen velen zich met trots een ‘witte heks’. En ook al zijn ze bezig met het occulte, dit is meestal in functie van het algemeen nut en zelden om iemand opzettelijk kwaad te berokkenen.

Ook ik werd mijn hele leven aangetrokken door verschillende aspecten van hekserij. Zo heb ik bijvoorbeeld een grote voorliefde voor de helende werking van edelstenen en bezit ik een kinderlijke fascinatie voor de maan en alles wat met druïden en priesteressen te maken heeft. 

Neem daarenboven nog eens het feit dat ik vroedvrouw ben én er door mijn geloof in reïncarnatie van overtuigd ben dat mijn passie voortvloeit uit een vorig leven, dan is het al bij al niet zo verwonderlijk dat ik mij enorm verbonden voel met het lot van de vele vrouwen die eindigden op de brandstapel. 

Maar tijdens het onderzoeken van de Bijbel rijst ook onlosmakelijk de vraag; Kan hekserij wel puur ‘wit’ zijn, of is er steeds een duistere kant aan verbonden? Het licht kan immers niet bestaan zonder de duisternis, toch? 

Of moeten we ook hier - om het heilzame midden te vinden - op zoek naar die schemerzone waar twee tegengestelde polen in elkaar kunnen versmelten? 

(Lees: Weg van een Wereldse Vrouw en Een sterke vrouw)