Alle(e)n samen kerst missen?

Een raar jaar. Zo werd 2020 al meermaals omschreven. Zelf heb ik het grootste deel van het jaar in mijn bubbel doorgebracht; al sinds het begin van de eerste lockdown ben ik in zwangerschapsverlof. Ik werk in de zorg, en toch is een hele dag werken met mondmasker mij tot op heden onbekend. 

Gelukkig had ik altijd genoeg aan mijn hoofd, met drie kinderen en een vierde op komst. Tevens zorgden onze verbouwingen (noodzakelijk voor extra slaapkamers) voor een noemenswaardig gat in onze portemonnee, wat de pijn van het verplichte thuisblijven wat verzachtte. 

Het was dan misschien een staycation in de Costa del Pelouse, maar desondanks heb ik enorm genoten van mijn eigen plekje onder de zon. 

Ondertussen is het een plekje achter het raam geworden; aan een bureautje dat wordt verlicht door een flikkerende kerstboom. De kerstboom heeft dan wel een heidense oorsprong, toch geeft deze traditie een boodschap van hoop mee. 

De dennenboom, de enige boom die gedurende de winter groen blijft, gaf de oude heidense volken tijdens de donkerste dagen van het jaar het vooruitzicht op een nieuwe tijd van bloei. Verschillende voorwerpen en vruchten, waaronder appeltjes, werden in de boom gehangen als symbool voor vruchtbaarheid en nieuw leven. 

Tijdens de langste nachten van het jaar hielden ze midwinterfeesten, deze gingen meestal gepaard met vruchtbaarheidsrituelen rond grote vuren; oftewel 'De Feesten van Licht'. 

Deze traditie werd later door de christenen overgenomen, maar dan onder het mom van kerstmis. Er is geen enkel bewijs dat Jezus daadwerkelijk op 25 december werd geboren, de kans is zelfs vrij klein. Maar dát Hij is geboren, is een historisch vaststaand feit. Tijdens de bekering van de heidenen tot het christendom, was het Feest van Licht dus dé ideale gelegenheid om de mensen een boodschap van hoop te brengen. 

De traditie van het versieren van dennenbomen werd behouden. Maar de bomen werden door rijke christenen meer en meer ín de huiskamer gezet, waardoor het licht dat oorspronkelijk werd gecreëerd door grote vuren in de buitenlucht, stilaan werd vervangen door kleine kaarsjes in de boom zelf. De appels in de boom symboliseerden niet langer de vruchtbaarheid, als wel de Boom des Levens in het verhaal van de zondeval. 

"En de vrouw zag dat de boom goed was om van te eten, een lust voor de ogen, en dat de boom begeerlijk was om daardoor verstandig te worden. En zij nam van zijn vrucht en at, en zij gaf ook haar man, en hij at. Toen werden hun ogen geopend en zij zagen dat zij naakt waren." (Gen. 3: 6-7)

En zo ontstond schaamte voor naaktheid. Met de opkomst van het christendom werden de vruchtbaarheidsrituelen dus steeds meer een binnenhuisactiviteit die voltrokken werd in de beslotenheid van een slaapkamer.  

Waar je ook in gelooft, kerst blijft een uitstekend moment om stil te staan bij wat is geweest en uit te kijken naar wat komen gaat. We hebben dit jaar misschien wel meer tijd voor bezinning gehad dan normaal, maar de nood om bewust te kijken naar wat nu écht belangrijk is, is groter dan ooit. 

Veel mensen hebben dit jaar voor het eerst ervaren wat eenzaamheid betekent. Anderen hebben ondervonden hoe nutteloosheid aanvoelt en wat wanhoop is. 

Maar tegelijkertijd zijn we ook creatiever geworden. We hebben continue manieren gezocht om elkaar écht te kunnen bereiken, ondanks de afstand. Een knuffel werd intenser, een koffie drinken intiemer en een gesprek diepzinniger. We hebben een gevoel van samenhorigheid bereikt, terwijl we nog nooit zover van elkaar verwijderd waren. Daar mogen we trots op zijn. 

Deze kerst zal sowieso anders zijn dan andere jaren, maar ook dít is een opportuniteit voor positieve verandering. Zo zien mijn kinderen nu enkel een vergankelijke boom vol mooie lichtjes en leuke pakjes.  Dit jaar wil ik hen een mooier cadeau geven; de onvergankelijke hoop die erachter schuil gaat. 

Ik wens iedereen een betekenisvolle kerst en een bevredigend nieuw jaar! 

X Liefs Rien, Shirley, Eliana, Sagán, Sifra en Siána